Differentiatie...
Stel, vandaag moet je een les spelling geven aan een klas van 20 leerlingen. Net zoals elke andere klas in Vlaanderen, is ook deze klas erg divers. De klas bestaat uit 8 meisjes, 10 jongens en 1 genderneutrale leerling. Er zijn verschillende leerlingen die gescheiden ouders hebben, en die het financieel niet breed hebben thuis. Ook de cultuur is sterk verschillend bij de leerlingen. De ene leerling wordt erg streng opgevoed en de andere leerling krijgt meer vrijheid. Sommige leerlingen komen thuis veelvuldig in contact met literatuur, wat er voor zorgt dat de les voor hen stevig vooruit mag gaan. Maar dat is zeker niet voor iedereen het geval. Er zijn genoeg leerlingen die nood hebben aan extra ondersteuning.
Hoewel de beschrijving van de klas nog lang niet volledig is, voel je de grote diversiteit in de klas reeds aan. Een klassikale les waarbij je aan het bord de spellingsregels uitlegt, zal dus niet elke leerling tot leren kunnen brengen. En dat is toch net wat een leraar wil? Haalbare differentiatie in de klas, beter bekend als binnenklasdifferentiatie, is precies datgene dat alle leerlingen tot leren brengt.
Differentiatie... wat?
Wat onder differentiatie verstaan wordt, is niet altijd even duidelijk. Differentiatie is de manier waarop een leraar bewust, positief en planmatig omgaat met de verschillen tussen de leerlingen en zijn/haar lessen hieraan aanpast. De leerlingen verschillen van elkaar op basis van leervoorkeuren, voorkennis, vaardigheden, achtergrond, interesses... Dit is gewoon de werkelijkheid. Uiteraard kan de leraar het lesgeven hierop afstemmen. Er kan ingespeeld worden op de feedback, het eindproduct, de leermaterialen, de leerdoelen, de werkvormen, de instructie, het tempo, de evaluatie... Dit hoeft niet altijd grootse aanpassing met zich mee te brengen. Kleine veranderingen in het lesgeven kunnen vaak al een grote impact hebben op het leren van leerlingen.
Differentiatie... waarom?
Het doel van differentiëren is het stimuleren van de ontwikkeling van de leerlingen door het leerproces te optimaliseren. Er bestaat geen 'one-fits-all' methode die voor elke leerling werkt. De optimalisering van het leerproces kan waargemaakt worden door aan te sluiten bij de individuele kenmerken. Daardoor worden de leermotivatie, de leerwinst en de leerefficiëntie van leerlingen verhoogd.
Als leerkracht haal ik er vooral voldoening uit als ik zie dat alle leerlingen mee zijn met de leerstof door te differentiëren.
- Sas, 2022
Differentiatie... hoe?
Om een optimaal leerproces in gang te brengen, kan er ingezet worden op drie onderdelen: de leerstatus, het leerprofiel en de leerinteresses.
De leerstatus heeft betrekking tot wat een leerling leert. De ene leerling heeft reeds meer voorkennis over een bepaald onderwerp dan de andere leerling. Inzetten op de verschillende zaken die de leerlingen leren, zorgt voor een grotere leerwinst.
Het leerprofiel gaat over hoe een leerling leert. Niet iedereen leert vlot door bijvoorbeeld spelend leren en ook niet iedereen vindt bijvoorbeeld het samenwerken in groep even prettig. Door met deze verschillen rekening te houden, zal de leerefficiëntie vergroot worden.
Om de leermotivatie te verhogen, zet de leraar het best in op de leerinteresses van de verschillende leerlingen. Hier wordt dan vooral gekeken naar waarom een leerling leert.
Klik hieronder op het onderdeel waarop je wil inzetten.
Wil je eerst een aantal werkvormen en/of tips bekijken voor je begint aan binnenklas-differentiatie? Klik dan hieronder.